Przyczyna samotności

Trenujemy gadanie, wypytuję Kamyczka o różne rzeczy w urdu i po szwedzku. Daje sobie radę, skubany, doskonale rozróżnia języki.

- Mamo, w przedszkolu wszyscy mówią po szwedzku, wiesz? Tatuś i ja umiemy tak mówić!
- Wiem, wiem. - uspokajam, po czym dodaję nieśmiało - Ale ja też umiem...
- Ale ja to lepiej! - bezlitośnie ucina Kami.

Dzieci mają taki cudowny dar powiedzenia prawdy wprost. Tak, jak ją widzą. Bez bawienia się w polityczną poprawność czy nieurażanie uczuć.

Mój Kamyczek przywołuje mnie czasem do pionu swoim szczerym "Mamusiu, nie smuć się, najważniejsze, że ma się rodzinę" (no i ma rację, to jest najważniejsze z tych ziemskich rzeczy!).

Dzisiejsza wzmianka o szwedzkim współgra z moimi ostatnimi przemyśleniami.

Jakoś tak refleksyjnie u mnie ostatnio. Może dlatego, że Wielki Post i słucham sobie o mojżeszowym "schodzeniu ze ścieżki" i świętej ziemi, na której stoi (rekolekcje Mleko i Miód). A znaleziony niedawno wpis Zanim Wyemigrujesz dał mi już bardzo do myślenia, zwłaszcza to zdanie - "Brak znajomości języka jest przyczyną samotności".

Dzisiaj Kami powiedział ten swój mały komentarz o szwedzkim a ja zamieniłam się w słup soli. Przypomniał mi się powyższy post. Odkryłam, że to cała prawda o moim życiu w Szwecji! Taka prosta, na wyciągnięcie ręki, niby to oczywiste, jak się nad tym zastanowić, ale jednak dopiero teraz walnęło we mnie jakby obuchem. Więc to jest przyczyna tego okropnego uczucia, o którym już tu kiedyś pisałam i które mnie nieustannie męczy?

Mój szwedzki zatrzymał się bowiem na poziomie sprzed 5 lat. Pierwsze 6 miesięcy w Szwecji było skakaniem po falach. Kursy SFI (Szwedzki dla Imigrantów) zaliczałam w tempie 2-3 tygodnie na poziom. Nauczycielka była pełna podziwu i dopingowała do intensywniejszej pracy, mówiąc, że gdyby wszyscy byli tacy jak ja to ona by nie miała pracy. W pół roku zaliczyłam cztery poziomy SFI, ukończyłam go z wyróżnieniem, kolejny rok to "Grundläggande Svenska" czyli takie przygotowanie do poziomu "szwedzkiego liceum", w którym czyta się już literaturę piękną.

A potem dostałam pracę. Z nieba spadła: w zawodzie, po angielsku, dając mi pozycję o jakiej można pomarzyć. Wchodziłam jako specjalista od wdrożenia systemu IT, który znałam od podszewki. Byłam ekspertem, z miejsca docenionym. Zresztą, w tej branży język angielski rządzi, na całym świecie (z wyjątkiem Francji, Włoch i Rosji). Po prostu mleko i miód :)
Przerzucenie się na szwedzki wiązałoby się - być może - z opuszczeniem tego piedestału. Więc nigdy tego nie zrobiłam, tylko w prywatnych rozmowach.

I tak oto to zawodowe szczęście okazało się moim przekleństwem. Bo zbudowałam sobie przez to równoległy świat. W którym nie muszę się wysilać i mówić po szwedzku. Dodatkowo, natura miejsca, w którym pracuję, nie pozwoliła mi na zbudowanie żadnych przyjaźni w pracy - nie mam innych kobiet w moim wieku, a niemal wszyscy mieszkają daleko ode mnie. Poza wyjściem "wigilijnym" raz w roku nikt nie spotyka się ze sobą prywatnie.

W domu rozmawiamy po angielsku i polsku, mąż do dzieci mówi w urdu. Rzadkie okazje spotkań z innymi nacjami owocują oczywiście wieczorami po szwedzku, ale to się nie zdarza często. No a w ferworze walki z pieluchami zarzuciłam kursy językowe... 

Na innej płaszczyźnie mojego życia, w kościele, spotykam się praktycznie tylko z Polakami. Nie tylko dlatego, że tak wygodniej - szwedzkich katolików jest po prostu bardzo mało i pójście na szwedzką mszę budzi we mnie depresję. Dla zobrazowania, polska Wigilia Paschalna to kilkaset osób i brak miejsc siedzących, a na szwedzkiej zgromadziło się może 15 osób, smętnie rozstawionych po całym kościele, a w dodatku żadnej muzyki nie było na tej liturgii. Pamiętam piknięcie w sercu jak to zobaczyłam (wychodziliśmy z kościoła chwilę po zakończeniu naszej mszy, gdy zaczęła się już szwedzka) - to nie może tak być! Przecież mamy być jednym kościołem, dlaczego jedni tańczą i śpiewają a inni muszą czuć się jak na stypie? 

To w sumie osobny temat, ale powiem tylko, że to poruszenie dalej trwa i coś pcha mnie w kierunku budowania wspólnoty z wszystkimi katolikami a nie tylko Polakami. Nie wiem jeszcze jak ani kiedy, nie pytajcie o szczegóły.

Summa summarum mój język szwedzki zatrzymal się na poziomie dziewięciolatka (tak na oko). Kami ma rację w jednym - on mówi lepiej, bo mówi ładniej. Ma piękny naturalny akcent - ja mówię twardo, tak "po polsku" (od razu rozpoznam rodaka mówiącego w języku obcym właśnie po tej twardości). Wymowa szwedzka i melodia języka to zresztą osobny temat - Skania jest zdecydowanie najgorszym miejscem do nauki szwedzkiego. Ponoć koledzy z Göteborga planowali zorganizować kurs SFI dla mechaników ze Skanii, przyjeżdżających na północ do pracy.

Zasób słownictwa mam oczywiście znacznie większy niż pięciolatek, ale zbyt mały by nawet napisać bez słownika nawet taki tekst jak tutaj. "Dzieci z Bullerbyn" przeczytam bez problemu, ale trudniejsze lektury już nie.

Słówka to jest moja największa bolączka. Gramatycznie radziłam sobie od początku świetnie, nie ukrywajmy - szwedzka gramatyka jest banalna. Ale słownictwo stanowi trudność, bo po prostu... trzeba się go nauczyć. Tu nie ma dróg na skróty, nie w tym języku przynajmniej. A dodatkowo szwedzkie słówka nie wchodzą mi łatwo... z niczym się nie kojarzą! (Podobne zupełnie do niczego ;) ). Nawet nie budzą sympatii, bo czasem bardzo trudno je wymówić.

Skutek jest taki, że nawet jakbym znalazła szwedzką wspólnotę i poszła na szwedzką mszę czy też na inne szwedzkie spotkanie to sobie za bardzi nie pogadam. O gotowaniu, pracy czy przedszkolu - owszem, ale o duchowych przemyśleniach, moralnych refleksjach czy przeczytanych książkach już nie. Takie rozmowy toczę tylko po polsku albo po angielsku (po włosku też, ale akurat tutaj nie mam z kim). Trudno się z kimś zaprzyjaźnić jeśli wasza rozmowa zatrzymuje się na poziomie wymiany informacji. Inna sprawa, że ze Szwedami w ogóle trudno się jest zaprzyjaźnić (to doświadczenie tych, którzy mieszkają tu o wiele dłużej i biegle mówią po szwedzku), ale wiem, że na płaszczyźnie Kościoła byłoby to możliwe. Zresztą tu w kościele jest wielu nie-Szwedów - Włochów, Hiszpanów, Filipińczyków, Chorwatów - Szwedzi stanowią wręcz mniejszość.

No i w kontekście tych refleksji najpierw złapałam się na rozpaczaniu. Czemu nie możemy się przeprowadzić do angielskojęzycznego kraju, tam ten problem zupełnie by zniknął!

Ale potem postanowiłam, że się nie dam. Poświęcę czas na naukę szwedzkiego. Nie wiem jeszcze jak, ale zacznę od czytania artykułów i książek po szwedzku. Wiem, że się da - Joseph Conrad zaczął naukę języka w dorosłym wieku i osiągnął mistrzostwo. Teraz zrozumiałam, że dopiero dogłębne poznanie szwedzkiego otworzy mi wrota do Szwecji, jej kultury i jej LUDZI. Nie chcę żyć w równoległym świecie, chcę zanurzyć się w to miejsce, w którym żyję i wypłynąć na głębię.